Η κληρονομιά του Ράιχ
Ο Βίλχελμ Ράιχ, κορυφαίος ψυχίατρος, ανθρωπιστής και επιστήμονας, αγαπούσε ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά. Σε όλη του τη ζωή παρακολουθούσε προσεκτικά την ανάπτυξη των νεογέννητων και των νηπίων, έχοντας το ασυνήθιστο χάρισμα να διδάσκεται απ' ό,τι έβλεπε. Ο Ράιχ δεν κουραζόταν ποτέ να ψάχνει για τρόπους που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη ζωή των παιδιών. Για το σκοπό αυτό στη διαθήκη του άφησε ολόκληρη την περιουσία του στο "Κοινωφελές Ίδρυμα Βίλχελμ Ράιχ για τα Νήπια".
Η ιδέα ότι εμπειρίες από την παιδική ηλικία επηρεάζουν τη μορφή και το χαρακτήρα των ενηλίκων, ήδη κέρδιζε έδαφος από την εποχή του. Ο Ράιχ προχώρησε ακόμα περισσότερο, αντιλαμβανόμενος ότι πολλές διαταραχές έχουν τη ρίζα τους πολύ νωρίτερα απ' ό,τι είχε φανταστεί οποιοσδήποτε άλλος ερευνητής έως τότε, δηλαδή ακόμα και στις πρώτες στιγμές ζωής των ανθρώπων. Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι ακόμα και σήμερα δεν έχουν αποδεχθεί αυτό το αποδεδειγμένο γεγονός.
Το νεογέννητο, μέσα στα πρώτα λεπτά και τις πρώτες ώρες της ζωής του, δεν μπορεί να μιλήσει, να σκεφτεί λογικά, ούτε να έχει συγκροτημένη μνημονική λειτουργία. Ωστόσο καταγράφει όλα τα τραυματικά γεγονότα που βιώνει. Η ερώτηση που κάνουν όλοι οι άνθρωποι όταν ακούνε αυτή την πληροφορία είναι πάντα η ίδια: μα πώς γίνεται ένα νεογέννητο ή ένα βρέφος να καταγράφει γεγονότα που δεν μπορεί να θυμηθεί συνειδητά; Η απάντηση βρίσκεται στην πρωτοποριακή ανακάλυψη του Ράιχ, αυτό που ο ίδιος ονόμασε «θωράκιση».
Τι είναι η θωράκιση;
Ο όρος «θωράκιση» αναφέρεται στις συστολές των μυώνων που συμβαίνουν χωρίς να είναι συνειδητές όταν ένα άτομο βιώνει δυσάρεστες αισθήσεις ή συναισθήματα. Όπως δείχνει και η ίδια λέξη, η θωράκιση χρησιμεύει ως προστατευτική λειτουργία. Αποτελεί για το μωρό το μοναδικό τρόπο με τον οποίο μπορεί να προστατέψει τον εαυτό του όταν το τρυφερό και ευαίσθητο βιοσύστημά του βιώνει τραυματικές εμπειρίες. Δυστυχώς, εφόσον θωρακιστεί το μωρό, παραμένει θωρακισμένο και δεν μπορεί ξανά να χαλαρώσει ολοκληρωτικά τους μυώνες του. Έτσι αυτές οι πρώιμες εμπειρίες παραμένουν μόνιμα φυλακισμένες μέσα στο σώμα του.
Για ένα μεγαλύτερο παιδί, έναν έφηβο ή έναν ενήλικα, οι δυσάρεστες αισθήσεις ή τα συναισθήματα δεν καταλήγουν αναγκαστικά σε μόνιμη θωράκιση. Ένας πολύ δυνατός θόρυβος, ένα παρ' ολίγον ατύχημα, μια τρομακτική σκηνή στον κινηματογράφο - μας κάνουν να «τσιτωθούμε», να κρατήσουμε την αναπνοή μας και να συσταλούμε (να σφίξουμε αθέλητα τους μυώνες μας). Όμως εμείς διαθέτουμε πολύ περισσότερες άμυνες απ' ό,τι τα βρέφη: έχουμε υψηλό επίπεδο ανάπτυξης και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη λογική μας για να κατανοήσουμε αυτό που συνέβη. Γι' αυτό μπορούμε σχετικά γρήγορα να επανέλθουμε σε κατάσταση χαλάρωσης. Παρόλο που αρχικά συστελλόμαστε αθέλητα για να αμυνθούμε ενάντια στα συναισθήματα, όπως κάνει και το ευαίσθητο μωρό, η συστολή δεν παγιώνεται. Οι εμπειρίες αυτές δεν καταλήγουν σε θωράκιση.
Όμως όταν οι τραυματικές εμπειρίες συμβαίνουν πολύ νωρίς στη ζωή, τότε που δεν διαθέτουμε την ικανότητα να χρησιμοποιούμε τη λογική για να τις ξεπεράσουμε, οι συστολές των μυώνων δεν ακολουθούνται από πλήρη χαλάρωση κι έτσι αναπτύσσεται η θωράκιση. Η θωράκιση συμβαίνει κατά τη βρεφική ηλικία, αλλά οι επιπτώσεις της μας ακολουθούν σε όλη μας τη ζωή. Μέσα στην άκαμπτη μυϊκή θωράκιση, και απροσπέλαστα από τη συνειδητή αντίληψή μας, παραμένουν φυλακισμένα τα συναισθήματα που δεν εκφράστηκαν ποτέ, ενάντια στα οποία αναγκάστηκε ένας άνθρωπος να αμυνθεί όταν ήταν νεογέννητο βρέφος. Καθώς κυλούν τα χρόνια συνηθίζει στην ένταση που κουβαλάει, αλλά υποφέρει από πονοκεφάλους, πόνους στην πλάτη ή τον αυχένα, άγχος, κατάθλιψη, ή από άλλα σωματικά και ψυχικά συμπτώματα. Σε αντίθεση με τις παροδικές μυϊκές συστολές που συμβαίνουν αργότερα στη ζωή και δεν αφήνουν μόνιμα σημάδια, η θωράκιση του νεογέννητου και του βρέφους γίνεται χρόνια και επιφέρει μακροχρόνιες βλάβες.
Η θωράκιση εμποδίζει τους ανθρώπους να βιώσουν όλο το εύρος των αισθήσεων και των συναισθημάτων. Δυστυχώς αυτό περιλαμβάνει και όλα τα ευχάριστα συναισθήματα! Παρόλο που η αρχική λειτουργία της θωράκισης συμβαίνει για να μας προφυλάξει μόνο προσωρινά από επώδυνες αισθήσεις και συναισθήματα, όπως ο φόβος και η θλίψη, η μόνιμη πλέον θωράκιση εμποδίζει ακόμα και τα ευχάριστα συναισθήματα να έλθουν στην επιφάνεια και να εκφραστούν ελεύθερα και ολοκληρωμένα. Πρόκειται για συναισθήματα όπως η χαρά, η ευτυχία και κυρίως η αγάπη. Επειδή όλα αυτά τα συναισθήματα είναι μπλοκαρισμένα, δεν μπορούν ποτέ να εκφραστούν απόλυτα κι έτσι παραμένουν φυλακισμένα μέσα στο σώμα μας. Επιπλέον, επειδή η θωράκιση μειώνει γενικά τη ζωτικότητα του ατόμου, παρεμποδίζεται η πλήρης φυσική λειτουργία του οργανισμού.
Οι πρώτες ημέρες της ζωής
Ο Ράιχ ανακάλυψε ότι κάποιες από τις πιο σοβαρές μυϊκές συστολές που διαρκούν πολύ περισσότερο χρόνο, δημιουργούνται μέσα στα πρώτα λεπτά και τις πρώτες μέρες της ζωής. Το γεγονός είναι ότι όσο πιο πρώιμη και πιο σοβαρή είναι η τραυματική εμπειρία, τόσο περισσότερο σοβαρές και μακροχρόνιες είναι οι επιπτώσεις της. Πολλοί άνθρωποι υποθέτουν λανθασμένα, ότι τα νεογνά δεν επηρεάζονται από το περιβάλλον, επειδή δεν μπορούν να μιλήσουν, να σκεφτούν λογικά ή να διατηρήσουν μνήμες από συνειδητές εμπειρίες. Καταλαβαίνουν ότι τα μωρά κλαίνε όταν πεινούν, αλλά πιστεύουν ότι αρκεί μόνο να τα ταΐσουμε. Δεν δέχονται ότι ένα βρέφος νιώθει τη διαφορά ανάμεσα σε μια θερμή, γεμάτη επαφή και αγάπη μητέρα (ή κάποιο άλλο άτομο που τα φροντίζει) και σε μια μητέρα που είναι απόμακρη και συναισθηματικά απρόσιτη. Αυτή η άποψη βρίσκεται πολύ μακριά από την πραγματικότητα! Είναι σαφώς παράλογο αν πιστεύουμε πως η απουσία λογικής σκέψης και ομιλίας μειώνει την ικανότητά τους να έχουν αισθήσεις και συναισθήματα. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Η απουσία της έλλογης σκέψης είναι που κάνει τις αισθήσεις και τα συναισθήματα του μωρού πολύ πιο έντονα.
Το νεογνό καθώς είναι ανίκανο να αντέξει την ένταση απ' όσα βιώνει και χωρίς τη δυνατότητα λογικής επεξεργασίας και ερμηνείας των αισθήσεων και συναισθημάτων του, δεν έχει άλλη επιλογή από το να θωρακιστεί προσπαθώντας να προστατευθεί από τις τραυματικές εμπειρίες. Αποτέλεσμα των συστολών που αναπτύσσει είναι η μόνιμη υπολειτουργία της έμφυτης προσωπικότητάς του και των φυσικών δυνατοτήτων του.
Όλα ξεκινούν με τον ερχομό του στον κόσμο. Η θωράκιση που αποκτά γίνεται πλέον η βαθύτερη αιτία για όλες τις μετέπειτα συναισθηματικές εμπειρίες και ακόμα, αποτελεί το υπόβαθρο για πολλές από τις σωματικές του παθήσεις.
Οι συνήθεις τραυματικές εμπειρίες που έχουν επιπτώσεις στα βρέφη
Δυστυχώς, οι σημερινές μαιευτικές και νεογνολογικές πρακτικές που ακολουθούν οι μαιευτήρες, όπως και ορισμένες μαίες, προκαλούν θωράκιση και συμβάλλουν κατά πολύ στο αίσθημα δυστυχίας που ακολουθεί τους ανθρώπους σε όλη τους τη ζωή. Οι επαγγελματίες του τοκετού ενεργούν με τρόπους άκρως επιβλαβείς, χωρίς να έχουν συναίσθηση ότι το τρυφερό, ευαίσθητο και γεμάτο εμπιστοσύνη νεογέννητο είναι απίστευτα ευάλωτο και βιώνει τα πάντα γύρω του με εξαιρετική οξύτητα και ένταση.
Ένας τοκετός που γίνεται με αφύσικο τρόπο, η χρήση εμβρυουλκών, τα εκτυφλωτικά φώτα, οι δυνατές φωνές, ένα κρύο δωμάτιο, μια αδέξια ή απότομη νοσοκόμα, το σφιχτό φάσκιωμα, ο αποχωρισμός από τη μητέρα και το χειρότερο απ' όλα για τα αγοράκια, η περιτομή, προκαλούν θωράκιση στο ευαίσθητο πλάσμα που μόλις ήρθε στον κόσμο, επειδή όλες αυτές οι εμπειρίες είναι επώδυνες και τρομακτικές.
Πόσο θλιβερή και τρομακτική είναι αυτή η σκέψη, ότι τέτοιες καθημερινές και ευρέως αποδεκτές πρακτικές έχουν τόσο μακροχρόνιες επιπτώσεις στη ζωή τού ανθρώπου! Αυτές οι τραυματικές εμπειρίες θα μπορούσαν να μειωθούν στο ελάχιστο και ο τοκετός θα μπορούσε να γίνεται σε συνθήκες που ευνοούν τη μητέρα και το νεογέννητο, εάν η αποφυγή της θωράκισης αποτελούσε την πρώτη προτεραιότητα. Σε αυτή την περίπτωση, μεγάλο μέρος από τη δυστυχία της ανθρωπότητας θα μπορούσε να αποφευχθεί.
Κάτι μπορεί να γίνει
Πολλές φορές, ένας τοκετός δεν είναι δυνατό να γίνει σε ιδανικές συνθήκες και να έχει κανείς το καλύτερο ξεκίνημα στη ζωή. Κι όμως, υπάρχει κάτι που μπορεί να γίνει. Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά, που έχουν θωρακιστεί μπορούν να ανακουφιστούν από χρόνιες μυϊκές συστολές στο σώμα τους, μέσω της απλής και αποτελεσματικής θεραπευτικής αγωγής που ονομάζεται ιατρική οργονοθεραπεία. Με απλά λόγια, ένας γιατρός που έχει εκπαιδευτεί ειδικά σε αυτή τη μέθοδο, βοηθά απαλά να φύγει η ένταση από τις θωρακισμένες περιοχές του σώματος. Με αυτόν τον τρόπο διευκολύνει την εκφόρτιση των συναισθημάτων με ασφάλεια κι έτσι, το παιδί βιώνει άμεση αίσθηση ανακούφισης και χαλαρώνει.
Είναι εκπληκτικό πόσο άμεσα ανταποκρίνονται τα μωρά στην ιατρική οργονοθεραπεία. Η παγιωμένη θωράκιση στους ενήλικες απαιτεί μακρόχρονη θεραπεία. Είναι απίστευτο το γεγονός ότι η θωράκιση στα μωρά αφαιρείται απλά και γρήγορα. Ελάχιστες συνεδρίες, διάρκειας λίγων μόνο λεπτών η κάθε μια, αρκούν για να επαναφέρουν την υγεία στο βρέφος. Γι' αυτό το λόγο, έχει ζωτική σημασία να φροντίζουμε τα νεογνά με πολύ περισσότερη τρυφερότητα, αγάπη και υπευθυνότητα. Το ζήτημα είναι ξεκάθαρο: Πρώτο, ν' αποφεύγουμε τη θωράκιση κατά τον τοκετό όσο περισσότερο μπορούμε και δεύτερο, να θεραπεύουμε όποια θωράκιση δημιουργείται όσο το δυνατό νωρίτερα.
Η θωράκιση στα μεγαλύτερα παιδιά και στους ενήλικες
Τι συμβαίνει σε όλα τα θωρακισμένα μωρά όταν μεγαλώσουν και γίνουν παιδιά και ενήλικες; Αυτή είναι η μοίρα τους, να ζήσουν για πάντα περιορισμένες και ανικανοποίητες ζωές; Να τα βγάζουν πέρα όπως - όπως λειτουργώντας σε επίπεδο κατά πολύ χαμηλότερο των δυνατοτήτων που τα έχει προικίσει η φύση τους; Η απάντηση είναι ένα σαφές Όχι.
Η θωράκιση μπορεί να αντιμετωπισθεί θεραπευτικά σε οποιαδήποτε ηλικία. Τα μεγαλύτερα παιδιά, οι έφηβοι και οι ενήλικες μπορούν να απαλλαχθούν από τις διαταραχές που έχουν αγκιστρωμένες μέσα τους από τις πρώτες μέρες της ζωής τους. Στην πραγματικότητα, τις πιο πολλές φορές όσο περισσότερο έχει ζήσει κάποιος με τη θωράκισή του, τόσο περισσότερο καιρό θα χρειαστεί ο θεραπευτής για να τον ανακουφίσει απ' αυτήν. Αλλά μπορεί κανείς να ωφεληθεί από την ιατρική οργονοθεραπεία σε οποιαδήποτε ηλικία.
Το εύρος των παθολογικών καταστάσεων που βοηθούνται με την αποθωράκιση είναι αξιοθαύμαστο. Συμπεριλαμβάνει πολλές σωματικές ασθένειες και πολλές ψυχικές διαταραχές όπως η κατάθλιψη, το άγχος, οι φοβίες, το σύνδρομο διαταραχής της προσοχής, η σχιζοφρένεια και η διπολική διαταραχή. Σήμερα, οι διαταραχές αυτές αποδίδονται αποκλειστικά σε βιοχημική ανισορροπία και γενετικούς παράγοντες. Στην πραγματικότητα, τις περισσότερες φορές έχουν τη ρίζα τους σε χρόνιες μυϊκές συστολές που παρεμποδίζουν τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού. Ευτυχώς, πολλές απ' αυτές τις καταστάσεις μπορούν να θεραπευτούν επιτυχώς και είναι πολύ σπάνιο να μην μπορέσει κάποιος τελικά να ελαττώσει την περισσότερη αν όχι και όλη τη φαρμακευτική του αγωγή.
A.C.O.